Sinemilli Pirleri 2: Kake Îbik - Îbo Dede

SÎNEMİLLÎ OCAĞI VE AŞİRETİ PİRLERİ: İBO DEDE (KAKE ÎBİK)

İbo dede karizmatik kişiliği ile ve aynı zamanda dedelik örgütlenmesinin kendisine verdiği yetkilerle donandığı için Sinemilli Kantarma Pirleri (Dedeleri) içinde özel bir yere ve öneme sahip görünmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında ve sonrasında, İbo dede tüm Kantarma Dedeleri üzerinde tartışılmaz bir etki ve ağırlığa sahip durumundadır.

Dedelik kurumunun kendi iç hiyerarşisi bakımından İbo dede en üst makam olarak kabul edilmektedir. Anlatılanlar bundan ayrı olarak İbo dedenin kişiliğinin üst makam olma özelliğini güçlendirdiğini, böylece İbo dedenin ağırlığının ayrıca arttığını ortaya koymaktadır. Bölgede ve Kantarma'da İbo dede sadece büyük bir dede değil aynı zamanda herkesin “Kake İbik”idir. Yani herkesin babasıdır, Kim yemin etmek zorunda kalırsa “Ba sarî kakî îbik bi” diyerek en büyük yemini etmiş olmaktadır. Bu yemini edenin tüm söyledikleri doğru kabul edilmek durumundadır. Buraya İbrahim Yüksel'in anlatımları konacaktır.

İstisnasız tanıyan herkesin ittifakla üzerinde birleştiği nokta, İbo dedenin çözüm üreten ve etkileyici kişiliğidir. İbrahim Yüksel İbo dedeyi beş yaşlarında bir çocuk olarak hafızasına silinmez bir bicimde kaydolan bir anı olarak hatırlamaktadır. İbrahim Yüksel, İbo dedeyi, ağzında uzun ağızlığı, yine uzun ve beyaz entarisi ile evinin balkonunda, ihtişamla, etrafı izlerken hatırlamaktadır. Büyük bir evin büyük bir balkonunda, hâkim bir manzarada, beyaz ve uzun entari, ayrıca yine uzun bir sigara ağızlığı İbo dedeye olağan üstü bir ihtişam ve ulvilik kazandırıyordu. İbrahim Yüksel hafızasında kalan görüyü anlatmak için, "bir abide gibiydi” diyor ve ekliyor` "İbo dede, bu görüntüsü ile balkondayken, uzun süre bakılamayacak kadar korku ve saygı uyandıran bir büyüklük ifadesi gibiydi“ diyor. Daha nasıl anlatılır... Kakî İbik'i anlatmaya, bizim kelime dağarcığımız yetmiyor, anlatabilecek birileri olmalıdır.

Kaynak: Aziz Tunç - Ak-El Vakfı Dergisi

...