Kızların Kozi Günü

HAŞİM KUTLU / KIZLARIN KOZİ (BİNDAR) GÜNÜ

"Gelmis gecmis bütün zamanlarda bedenlerini atese veran ve atesle sinava duran tekmil bedel olmus bedelgah kadin Analarimizin ve de bacilarimizin anilarina saygiyla ve minnetle"

Hızır Günleri süreğine girdiğimiz günden bu yana biz Aleviler açısından bu kutsal günlerin muhtevasına ilişkin değişik yönlerini gündeme getirip, güncellemeye çalışıyorum.

Bilinenlerden çok bilinmeyen, unutulan yada unutturulmak istenen yönlerini o lanetli sürgün kosullarinda ne kadar olabilirse o kadar aramaya bulmaya, derleyip meydanlarimiza sunmağa çalisiyorum. KIZLARIN KOZÎ GÜNÜ Erkanı da bu unutulmuş olan; ama bilindigi yerde mümkünse hafızalardan çalinip yerine ilgisiz çer-çöp KONULAN ERKÂNLARDAN birisidir. Başindan itibaren özellikle belirttiğim üzere kadim bir ORTAKLIK TOPLUMU olan; ama ortakliği, geleneksel olarak bir tarim toplumu olarak yasayan Aleviler (Ali Siasi degil) icin sadece Hizir diye adlandirilan bir Kutsal adina" tutulan üc günlük oruc olayi degildir. Onun dünya görüşünün ifadesi olarak "VARLIGIN DOGUS" SÜREGININ HER YIL YENIDEN VE YENIDEN GÜNCELENEREK SÜREKTE YAŞATILMASI ANLAMINA GELIYOR." Dahası bu noktadan hareketle yasanmis ve geride birakilmis bir yilin sonu,Yeni bir doğuş ve üretim yilinin başi anlamina da geliyor. Bu çerceve üzerine siğdirilmis bildigimiz bilmedigimiz daha bir çok gelenek görenek vb. etkinliği de içermektedir.

Tarihin tanidiği bütün bayramlarin ana rahmi yada dogus kapisi anlamina gelen BEREKET VE BOLLUĞUN paylasimi anlamina günümüze NEWROZ adiyla ulaşan bayramla sonuçlanır. Sonuç olarak HIZIR-NEWROZ süreği.

KIZLARIN KOZİ GÜNÜ, Hizir- Newroz Süreğinin dişil kimliğinin en önemli betimlemelerinden biri olarak oldukça kadim geçmişten bu yana özellikle Aleviliğin Kizilbas süreğinde yakin zamanlara dek uygulanagelmistir. Bluğ çağına girmiş tekmil kız çocuklarına dönük Yol ve Erkana uygun bir ERGİNLEME törenidir. Kizilbaslarinda bugün için çevirip baskılanmış erkekçil dünyamızı kavraması oldukça zor bir durum, Erkek çocukları için yapılan sünnet töreni de bir erginleme töreni, yani bir halden bir başka hale geçiş etkinliğidir. Nasılki erkek çocuk çocukluktan çikip cins olarak erkekleşmeye başlaması anlamına geliyorsa; kızlar için de Kozi günü o anlama geliyor. Birincisine göre hem önceliği olan hem de bir bereket simgesi olarak daha kutsanan bir erkan.

Hızır Orucundan on gün sonra, kimi belirlemelere göre de son haftasında gerçeklelestirilmektedir. Bu erkanin yürütülmesinde her yerlesim yerinde, deneyleri ve tecrübeleri bakimindan en yetkin bir Ana hep Pir-Analık ediyor. Kizlarin Kozi yeri hep ayni yer olup her köyde bulunmakta ve korunmaktadır.

Derlediğim detayları burada vermeyeceğim. Ancak su kadarını söylemeliyimki özellikle bluğ cağındaki kiz cocuklarina dönük olarak bugünkü modern dünyada bile böylesine disi cinse özgü biyolojik, sosyolojik ve hatta psikolojik-pedegojik bir yaklasıma tanık olmak mümkün degil;ama gerçek böyle Kızların Kozi günü Kozi yerinde bilge Analarinın gözetiminde toplanan genc kızlar o gün aksama kadar özgürdürler. Hiçbir kimse hiçbir şekilde onları rahatsız edemez. Bilge ana onların her türlü sorununu dinler ve her türlü soruna o meydanda cevap olmaya çalışır.Bütün sırlarini, aşklarini , düşlerini, özlemlerini ve beklentilerini bilge ana ile paylaşırlar... Aileler çocuklarıyla ilgili herhangi bir tasarrufta bulunmak istiyorlarsa, herhangi bir karardan önce o bilge anaya mutlaka danışır, onun fikrine göre hareket ederler.

Analarimizi iki heceli adi gibi tekmil hafizalarimizdan çalınanlar hanesindedir şimdilerde KIZLARIN KOZI GÜNÜ!.....

HAŞİM KUTLU

...