Baba Mansur ve Horoz Kültü

... Baba Mansûr, evin yapımı sürerken damın üstünün kapanması, dam direkleri (Kêran) almak için Bağîn'e gitmeye karar verir. Mûxûndu halkına : " Îşev kes der mekevin û der " (Bu gece hiç kimse dışarı çıkmasın) uyarısında bulunur. Gece yarısı iki direği iki horozun arkasına koşum yaparak getirir. 

Getirdiğinde horozların tepesinde birer mum yakılı vaziyette bulunuyormuş. Bamasûr (Baba Mansûr) da elinde kırmızı bir yılanı (Marê Sur) kamçı gibi kullanıyormuş. Bugünkü gözeler (Çavîye Bamasûr) mevkiine geldiğinde, köyde "dışarı çıkmama" uyarısına uymayan Tıngê, (Mala Tınge ailesi hâlâ Mûxûndu'da vardırlar) gözenin bulunduğu yerde bir taşın arkasında Bamasur'un yolunu gözlüyormuş. Tepesinde birer yanık mum ile arkasında direkler koşulmuş kırmızı horozlar, Bamasur'un elinde de marê sur (kırmızı yılanı) kamçı gibi kullandığını görünce dayanamaz ve bulunduğu taşın arkasından ortaya fırlar:

"Kêran dû dîkan / Ez wî kirametî ra qurban''

(Horozlara koşulmuş direkler / Kurbanım gösterdiğin kerametlere) diye bağırır.

Böyle der demez horozlar ve yılan ortadan kaybolur. Direkler olduğu yerde kalır. Bugün Çavî'de (Göze'de) bulunan kavak ağaçların bu ağaçların devamı olduğu söylenir.

+ Kaynak: Seyfî Mûxûndî, Alevî Kürtlerde Dua ve Gûlbengler

----------------------
BABA MANSÛR: 7 Alevî Mürşid Ocağı'ndan Bamasûr Ocağı'nın Kurucu Piri (12.yy?)
MÛXÛNDU: Baba Mansûr'un yaşadığı ve bugün Dersim / Mazgirt / Mûxûndu (Darıkent) köyü


Benzer bir anlatım, tarihi anadoluda yaşayan Alevilerden çok daha eskilere dayanan Yâresân Alevî Kürtlerinde de vardır.

Röportaj:

HÜSEYİN DENİZ: 
Neden Kakai (Kakeyi, Kaki) demişler kendilerine? Nereden kaynaklı bu adlandırma?

ZİRYAN KAKEİ (Sosyolog):
Kakai kutlu anlamındadır.  Ad Kakai dir. Bu isim birçok yerde kullanılır. Anlamı kardeş, değerli, vefalı, bağlı… Bu açıdan Seyyid demek daha açıklayıcı olur. Bizden bahsedilmiştir. Ama şu da var ki, Yarsan Kakailer nezdinde daha eski ve köklüdür.

*
HÜSEYİN DENİZ: 
Dün de bir ağaçtan bahsedildi. Nedir bunun anlamı?

ZİRYAN KAKEİ:
Büyük bir ağaçtır. Sultan (Yani Sultan Sahak) bir cemhane inşa ediyordu. Ağaçları iki horoza yükleyerek uzun bir mesafeden getirir. Bu ibadethanenin yapıldığı yer Kürtlerin yaşadığı yerdi.

Kul Seyyid